Źródła prawne do dziejów reformy monastycznej w czasach karolińskich

Karolińska reforma życia monastycznego kojarzona jest zwykle z osobami Benedykta z Aniane oraz jego protektora i zarazem ucznia, cesarza Ludwika Pobożnego. Jest to jednak daleko idące uproszczenie. Działalność Benedykta z Aniane oraz innych wybitnych przedstawicieli dziewiątowiecznego ruchu odnowy życia wspólnotowego stanowi bowiem etap znacznie dłuższego i złożonego procesu. Jego umownych początków można poszukiwać w latach 40. VIII w., kiedy to św. Bonifacy nawoływał do uporządkowania zasad organizacji galijskich wspólnot monastycznych wedle Reguły św. Benedykta z Nursji. W kolejnych dzisięcioleciach VIII w. postulat ten wielokrotnie powracał, aby wreszcie za panowania Karola Wielkiego znaleźć ostateczny wyraz tak w legislacji synodalnej i królewskiej, jak i w staraniach opatów, dążących do tego, by realizować go w praktyce życia codziennego poszczególnych klasztorów na rozległym obszarze karolińskiego władztwa. Panowanie Ludwika Pobożnego przynosi obfitość źródeł, wyjaśniających znaczenie wprowadzanych zmian oraz ilustrujących metody, jakie stosowano, by je uskutecznić.

W niniejszym tomie zamieszczono wybór tekstów, ukazujących proces reformy na przestrzeni ponad półwiecza (przełom VIII i IX w.), od początku rządów Karola Wielkiego do kulminacyjnego jej etapu przypadającego na pierwsze ćwierćwiecze IX w.