Ulepszanie moralne człowieka

W gorączce współczesnych debat i dyskusji coraz więcej osób stawia sobie pytanie: czy transhumanizm jest tylko chwilową, ale opłacalną, naukową modą, czy też istotnym nurtem medyczno-filozoficznym głoszącym odważną tezę – ewolucja biologiczna wygenerowała niedoskonałą formę homo sapiens, którą teraz możemy poprawić.

Dzisiejsza biotechnologia stwarza już szansę ulepszenia biologiczno-umysłowej kondycji człowieka, bo medycyna i genetyka pozwalają na coraz poważniejsze ingerencje w ludzki organizm. Jest w tym pragnieniu ufność na otwarcie drogi do powstania nowej populacji – ludzi ulepszonych, bo wyzwolonych z biologicznych, genetycznych i psychicznych niedoskonałości. Czy jednak jest to nowa nadzieja ludzkości, czy też początek przerażającej ideologii proklamującej pojawienie się postczłowieka? Takich pytań nie można bagatelizować.

Cieszy więc, że z inicjatywy Piotra Duchlińskiego i ks. Grzegorza Hołuba powstała książka Ulepszanie moralne człowieka. Perspektywa filozoficzna, w której podjęto jeden z ważnych obecnie problemów etycznych – możliwości ulepszenia człowieka na poziomie moralnym. Autorzy zebranych w książce tekstów starają się ocenić transhumanistyczne idee przede wszystkim z punktu widzenia filozoficznego, odważnie szukając odpowiedzi na trudne pytanie: czy transhumanizm – popularny dziś, zarówno w naukach empirycznych, jak i humanistycznych, nurt refleksji nad przyszłością ludzkiej populacji – jest godziwą i słuszną próbą wypracowania nowych form biologicznej i świadomościowej kondycji człowieka? Ludzie nauki, a szczególnie filozofowie, nie mogą przejść obojętnie zarówno wobec mocnych tez transhumanizmu, jak i biomedycznych eksperymentów podejmowanych obecnie w wielu laboratoriach na całym świecie. Idea „człowieka ulepszonego” domaga się poważnej debaty nad zasadnością i etyczną godziwością możliwych, ale jednocześnie kontrowersyjnych skutków prac technologicznych.

ks. dr hab. Jacek Grzybowski, prof. UKSW

Zasadnicze pytanie, jakie stawiają sobie autorzy książki, brzmi następująco: czy możliwe jest ulepszenie moralne człowieka oraz czy proponowane działania są słuszne, czy może powodują one dokładnie odwrotne efekty? Drugim, może mniej wyraźnie sformułowanym, jest pytanie: na ile mogą być przydatne/szkodliwe rozważania i propozycje tak zwanego posthumanizmu.

Rekomenduję wydanie książki, bo jej autorzy podają wiele cennych informacji i sposobów argumentowania, a tematyka w niej poruszona będzie z pewnością często podejmowana w bliższej i dalszej przyszłości. Materiał zgromadzony w książce może się okazać rodzajem wprowadzenia w zagadnienia, które dla wielu są zupełnie nieznane.    

ks. prof. dr hab. Ryszard Moń