Personalizm wobec współczesnych zagrożeń

Centralnym punktem personalistycznej filozofii Karola Wojtyły, zaznaczonym w jej nazwie, jest persona – czyli osoba ludzka. Człowiek jako jedyne jestestwo ma właściwość celowego działania. Człowiek swym czynem, każdym czynem zmienia otoczenie bezpośrednio lub pośrednio, równocześnie jednak każdym swym czynem zmienia siebie samego. W związku z tą podwójną funkcją ludzkiego czynu (na zewnątrz i do wewnątrz) jego wykonawca (człowiek dojrzały) powinien być świadomy praw świata zewnętrznego (odkrywanych empirycznie). Z drugiej zaś strony powinien dbać o „jakość” własnej woli (w nakierowaniu jej na dobro), aby właściwie wybierać cel działania i środki go  urzeczywistniające. Relacja osoba – czyn jest złożona. Rozwinął ją Wojtyła w swej filozofii człowieka, wyłożonej w dziele Osoba i czyn. (...)

W niniejszej książce, jak to zostało już zaznaczone, personalistyczna filozofia K. Wojtyły (poparta papieskim nauczaniem), ale także jej dwudziestowiecznych francuskich prekursorów, została zestawiona ze współczesnymi trendami kulturowymi, które zagrażają humanistycznej tradycji Europy. Celem jest ukazanie głębokich problemów intelektualnych myśli katolickiej i znaczenia ich rozwiązywania dla renesansu duchowości współczesnych i przyszłych Europejczyków.

Pierwsze zagrożenie – brak sensu ludzkiego bytowania przeciw optymizmowi ontycznemu, poznawczemu i etycznemu.
Drugie zagrożenie – automatyzm optymalnego działania i konformizm trwania przeciw wolnej woli i męstwu czynienia i obrony dobra.
Trzecie zagrożenie – post-prawda jako środek medialnego ujednolicenia opinii przeciw prawdzie jako uniwersalnemu celowi poznania.
Czwarte zagrożenie – kult indywiduum i posiadania przeciw kulturze solidarności.
Piąte zagrożenie – użyteczność i konsumizm przeciw eudajmonizmowi chrześcijańskiemu.
Szóste zagrożenie – alienacja i robienie kariery przeciw wolności pozytywnej i uczestnictwu we wspólnocie.
Siódme zagrożenie – globalna ekspansywność korporacyjna przeciw przedsiębiorczości klasycznej i twórczej podmiotowości obywatela.
Ósme zagrożenie – doskonałość transczłowieka przeciw godności i świętości osoby.
Dziewiąte zagrożenie – unifikacja kulturowa przeciw tożsamości kulturowej i patriotyzmowi.
Dziesiąte zagrożenie – formalizowanie edukacji przeciw powołaniu wychowawcy i nauczyciela.
Jedenaste zagrożenie – technologiczna denaturalizacja przeciw ekologii integralnej.
Dwunaste zagrożenie – instrumentalizowanie konfliktu przeciw dialogowi i pojednaniu.
Trzynaste zagrożenie – realność wojny przeciw oczekiwaniu pokoju.