Otwarte okna

Humanizm katolicki to określenie zarówno wielowiekowego procesu odrodzenia kultury pod wpływem wiary, jak i jego dwudziestowiecznej wersji łączącej dokonania literackie, filozoficzne, z dziedziny etyki, estetyki i myśli społecznej. W treści książki te różne aspekty pojawiają się poprzez teksty skoncentrowane na centralnych ideach dzieł wybranych filozofów, pisarzy i teologów. Autor podejmuje z różnych perspektyw sprawę humanistycznego dziedzictwa kulturowego chrześcijaństwa - zarówno w płaszczyźnie zasad relacji wiary i kultury, jak i średniowiecznych oraz nowożytnych przykładów ich powiązań. Obrazu dopełniają refleksje dotyczące prób kultywowania humanizmu integralnego w wieku laicyzmu i totalitaryzmów.

Dzisiaj jest dla nas zupełnie jasne, że znajdujemy się w centrum potężnego napięcia "płyt tektonicznych" kultury. Na tym tle humanizm katolicki, wyłaniający się w XII-XIII w. jako odrodzenie człowieczeństwa ochrzczonego, jest od dawna humanizmem integralnym, czyli co do głębokości i szerokości istotnie różnym od nowoczesnych humanizmów bez-bożnych. W konsekwencji jego rzecznicy - widzieliśmy to bardzo wyraźnie w XIX i XX wieku - rozumieją swoją pracę jako apologię poznania prawdy, wolności odpowiedzialnej i pełni życia, wobec agnostycyzmu, relatywizmu, "wynaturzonej wolności" oraz dehumanizacji. Jan Paweł II mówił wprost o “sporze o człowieka” oraz o “błędzie antropologicznym” podminowującym kulturę nowoczesną. Co ciekawe, ten sam papież w kontekście tak opisanej materii owej konfrontacji opisywał jej charakter jako “nadludzki”. Nie wydaje się, żeby obecny spór o sprawy ludzkie mógł mieć czysto ludzkie rozwiązanie - takie przynajmniej jest stałe przeświadczenie humanizmu katolickiego. (Ze wstępu)