Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i w epoce nowożytnej
Nota o książce
Tom poświęcony roli Kościoła w polskim i czeskim społeczeństwie doby średniowiecza i czasów nowożytnych zawiera 24 teksty. Autorami tych artykułów są wybitni specjaliści – profesorowie i wykładowcy polskich i czeskich uniwersytetów oraz Czeskiej Akademii Nauk. Ze względu na daleko idące zróżnicowanie tematów redaktorzy podzielili przygotowywany tom na sześć zasadniczych części: I. Kościół jako instytucja, II. Duchowni w społeczeństwach lokalnych, III. Wspólnoty zakonne, IV. Kościół w zwierciadle historiografii, V. Jednostka zerem, jednostka bzdurą?, VI. Kultura materialna, sztuka, kult.
Należy podkreślić gruntowne wykorzystanie przez autorów przekazów źródłowych, tak rękopiśmiennych, jak i wydanych drukiem, oraz bardzo bogatej literatury przedmiotu publikowanej nie tylko w języku polskim i czeskim, lecz także w angielskim, francuskim, niemieckim i włoskim. W większości jest to literatura najnowsza wydana w XXI wieku. Aparat naukowy na ogół przewyższa swą objętością zasadniczy tekst, co świadczy o erudycji autorów, i może dodatkowo stanowić dla czytelnika rodzaj przewodnika bibliograficznego.
Prof. dr hab. Krzysztof Baczkowski
Zasadniczym założeniem przedstawianych studiów jest ukazanie problematyki dziejów Kościoła i społeczeństwa w pewnego rodzaju „symbiozie dwóch bytów”, to znaczy społeczeństwa jako „wspólnoty ludzi” i Kościoła jako „instytucji przez tych ludzi powołanej”.
Na uwagę zasługuje podjęcie wielu ważnych badań szczegółowych prowadzących do istotnych ustaleń jednostkowych faktów, ale także podjęcie badań z szerszej pespektywy, prowadzących do ustaleń ogólniejszych, syntetyzujących. Zawarte w tomie prace prezentują wysoki poziom erudycyjny. Autorzy dokonali wielkiego trudu heurystycznego w poszukiwaniu tak źródeł historycznych, jak i szczegółowego zbierania literatury historiograficznej. Dzięki zastosowaniu ogólniejszych założeń badawczych powstały studia przynoszące ważne ustalenia i sformułowania istotnych sądów naukowych. Tom ten będzie ważnym wkładem do badań nad dziejami kościelnymi w Polsce i w Czechach. Przyniesie też wiele inspiracji do podejmowania dalszych badań historycznych.
Prof. dr hab. Bogdan Rok