Ego praedicator

Jan Falkenberg OP (ur. ok. 1364 r., zm. ok. 1435) to średniowieczny „człowiek orkiestraˮ: regens zakonnego studium generalnego w Krakowie, wykładowca i kaznodzieja na uniwersytecie praskim, uczestnik soborów w Pizie, Konstancji i Bazylei, inkwizytor papieski i przeor. Ponadto, przeciwnik i krytyk polskiego króla Władysława Jagiełły i Polaków.

W polskiej, ale i dominikańskiej historiografii, Falkenberg zapisał się zdecydowanie negatywnie. Jego sławna Satyra wymierzona we Władysława Jagiełłę, Witolda i ich poddanych położyła się cieniem na całej jego biografii. Jan Długosz opisał go jako kłótnika, paszkwilanta i oszczercę. Kolejne pokolenia badaczy starają się zrozumieć dokładniej kim był Jan Falkenberg także jako zakonnik i intelektualista. Prezentowana książka młodego dominikańskiego historyka i sekretarza Dominikańskiego Instytutu Historycznego – Tomasza Kalisza OP jest odważnym i nowatorskim głosem w długiej i burzliwej dyskusji nad jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w 800-letniej historii polskich dominikanów. Autor przedstawia brata Jana nie tylko jako polemistę i polityka, ale przede wszystkim jako dominikańskiego zakonnika, określającego samego siebie jako głosiciela, kaznodzieję – skąd tytułowe ego praedicator.

Książka składa się z dwóch części. Taki podział wynika z bardzo charakterystycznych i całkowicie odrębnych etapów życia Jana Falkenberga. Dominikanin był bowiem w sporach o wzajemne relacje papieża i soboru powszechnego przez ponad połowę swego życia zwolennikiem wyższości tego pierwszego, a następnie diametralnie zmienił zdanie i z zawziętego papalisty stał się równie zagorzałym koncyliarystą. Nie ulega wątpliwości, o czym przekona się każdy czytelnik, że Jan Falkenberg był zakonnikiem o niezwykle złożonej i tajemniczej osobowości.