Dzieci w kulturze duchowej Prawosławia

Cerkiew od zawsze odnosiła się z wielką uwagą i troską do świata dzieci, rozbudowując związaną z nimi obrzędowość. To sam Bóg przywodzi człowieka na świat, zrodzone przez matkę dziecko błogosławi, rozwija, uświęca, napełnia mądrością, cnotami i rozumem. Cerkiew towarzyszy człowiekowi od poczęcia po grób, błogosławiąc związek małżeński i prokreację, boleje nad poronieniami, błaga o zachowanie płodu, o godne rodzenie, o czystość i zdrowie położnicy, czuwa nad niemowlęciem i dzieckiem w sakramentach i sakramentaliach nadania imienia, chrztu, wywodu (z oczyszczeniem matki, wprowadzeniem dziecka do świątyni i połączeniem go ze wspólnotą cerkiewną), bierzmowania, komunii św., spowiedzi, modli się o dar mądrości i rozwagi przy rozpoczęciu nauki, z żalem odprowadza na wieczny spoczynek przedwcześnie zmarłe dzieci, ma też ustalony obrzęd adopcji (usynowienia). Wszystko po to, by każdy członek świętej Cerkwi, jak czytamy w jednej z modlitw, stronił od marności świata i od wszelkiej chytrej napaści wroga, by żył zgodnie z przykazaniami Bożymi i zachował nienaruszoną pieczęć w sercu i myślach oraz dostąpił szczęśliwości wybranych w Jego królestwie.

Wychowanie w Cerkwi, dla Cerkwi, przez Cerkiew, nauczanie prawd wiary i religii, problem języka modlitwy i katechizmu, trwały fundament etyczny, budowanie autorytetu – wszystko to wymaga i od dorosłych i od młodzieży odwagi i poczucia odpowiedzialności, a warunkiem jest wiedza i doświadczenie, płynące także z naukowego oglądu przeszłości. Takie studia, jak zebrane w tym tomie, powinny się do tego przyczynić.