Czy Bóg jest potworem?

Czy Bóg jest arogancki? Czy karze ludzi zbyt surowo? Czy odpowiada za czystki etniczne i ludobójstwo? Czy jest opresyjny wobec kobiet, znęca się nad dziećmi i promuje niewolnictwo? Czy nawołuje do przemocy? Słowem – czy Bóg wyłaniający się z kart Starego Testamentu jest potworem? Paul Copan, odpowiadając w swojej książce między innymi na zarzuty tzw. nowych ateistów, nie tylko dokonuje starannej egzegezy kontrowersyjnych fragmentów Pisma Świętego, ale również umieszcza je w odpowiednim kontekście historycznym i literackim.

Postanowiłem wykorzystać krytykę nowych ateistów jako punkt wyjścia do wyjaśnienia i wyeliminowania nieporozumień i przeinaczeń. Nie będzie to łatwe, ponieważ świat starożytnego Bliskiego Wschodu często wydaje nam się wielce dziwaczny. Mam jednak nadzieję, że dzięki przeanalizowaniu niektórych najważniejszych krytycznych uwag dotyczących etyki starotestamentalnej (wszystkimi nie zdołamy się tutaj zająć) lepiej zrozumiemy to, co się dzieje w Starym Testamencie, zwłaszcza kiedy dokonamy porównania z innymi kulturami starożytnego Bliskiego Wschodu.

Książka Copana stanowi odpowiedź na wątpliwości i zarzuty krytyków, ale jej lektura przynosi także szansę na głębsze zastanowienie się nad naszym sposobem lektury Pisma Świętego, w szczególności niełatwych do zrozumienia tekstów Starego Testamentu. Autor przestrzega przed zbyt dosłownym odczytywaniem tekstów biblijnych. „Zrozumieć sens dosłowny to przecież nie to samo, co usłyszeć brzmienie słów; trzeba iść dalej, ku odkryciu znaczenia tego, co Bóg wyraża w konkretnym wydarzeniu i słowie to działanie opisującym”.

Książka składa się z dwudziestu rozdziałów, podzielonych na cztery części. W pierwszej z nich autor prezentuje zjawisko nowego ateizmu: pokazuje powierzchowność i medialność tej formacji. Druga poświęcona jest prawdziwemu i fałszywemu obrazowi Boga w Starym Testamencie. Trzecia część dotyczy kontrowersyjnych praw moralnych i społecznych (oraz praktyk) w Izraelu. W czwartej części autor zbiera argumenty za tym, że wbrew nowym ateistom Stary Testament nie tylko nie jest niemoralny, ale daje prawdziwe podstawy do moralności.

Być może nie wszystkich przekonają argumenty Paula Copana. Jednak trudno odmówić im wewnętrznej logiki, uważnego podejścia do argumentów tych, którzy mają trudności z uwierzeniem. Nie jest to usprawiedliwianie zła, sankcjonowanie stanu faktycznego, ale zaproszenie do odkrywania sensu pośród literackich kategorii i przypomnienie o zasadach hermeneutyki: z jakiej perspektywy patrzę na sens tekstu biblijnego? W każdym razie to zaproszenie do całościowej lektury Biblii, a nie jej rozdrabniania i bronienia „szczegółów”. Dopiero gdy się zobaczy całość, każdy ze szczegółów zyskuje sens. I takiej lektury wypada życzyć polskiemu czytelnikowi.

ks. prof. Piotr Roszak, fragment Przedmowy