Czwarta władza

Dla politologów i medioznawców pojęcie „czwartej władzy” jest jasne: są to media. Możliwe jest jednak inne spojrzenie na to zagadnienie, choćby z perspektywy prawnoustrojowej. To ujęcie byłoby pochodną analizy współczesnej zasady ustrojowej, jaką jest zasada podziału władzy, która w różnych odmianach, w zależności od ustroju danego państwa, jest jednak zakorzeniona w doktrynie podziału władzy Monteskiusza. […]

W ramach współczesnej praktyki ustrojowej państw demokratycznych często można zaobserwować przejęcie kontroli nad legislatywą i egzekutywą przez jedno środowisko polityczne. Co więcej, w niektórych państwach demokratycznych (np. Węgry, Polska), szczególnie w tzw. młodych demokracjach, dochodzi do opanowania czy też próby przejęcia kontroli nad władzą sądowniczą. […]

Potrzebne wydaje się więc poszukiwanie jakiegoś innego niż legislatywa, egzekutywa lub judykatywa ośrodka (podmiotu) władzy, który wzmacniałby możliwości hamowania dwóch pierwszych. Stanowiłoby to konieczne współczesne uzupełnienie doktryny podziału władzy Monteskiusza, pozwalające osiągnąć jej podstawowy cel – zapobiec koncentracji władzy, stąd też taki ośrodek (podmiot) władzy można nazwać „czwartą władzą”. W ramach wstępnych założeń badawczych należy stwierdzić, że rolę czwartej władzy mogą pełnić media, samorząd terytorialny, Naród, organy kontroli i ochrony prawa czy też inny podmiot. […] . Tak opisany przedmiot badań wiąże się z następującymi pytaniami badawczymi:

• jakie cechy powinien posiadać dany podmiot, aby można byłoby uznać go za czwartą władzę,
• czy i w jaki sposób media mogą obecnie pełnić rolę czwartej władzy,
• czy w polskim systemie politycznoprawnym możemy odnaleźć podmioty, które pełnią lub mogłyby pełnić rolę czwartej władzy,
• jakie są relacje pomiędzy Monteskiuszowską triadą a podmiotami, które pełnią lub mogłyby pełnić rolę czwartej władzy?

Fragment książki, s. 7–9